Spojrzenie malarza

ROGIER VAN DER WEYDEN

"Święty Łukasz malujący Matkę Bożą", olej na desce, ok. 1450
Stara Pinakoteka, Monachium

Święty Łukasz nie tylko napisał Ewangelię. Według tradycji, potrafił również malować. Teodor Lektor (VI wiek) podaje, że Ewangelista namalował obraz Matki Bożej, który zabrała z Jerozolimy Eudoksja, żona cesarza Teodozjusza II. Od tego czasu autorstwo św. Łukasza przypisywano wielu ikonom. Święty był często przedstawiany z przyborami malarskimi, namalowanym przez siebie obrazem lub w chwili jego malowania. Malarze uważali go za swego patrona. Portretując Łukasza, bardzo często myśleli o... sobie. O swojej pracy, o roli, jaka przypadła im w udziale - ludzi przekazujących i komentujących swym pędzlem najważniejsze prawdy, prawdy biblijne.

Również Rogier van der Weyden jako Łukasza namalował siebie. Szkicując portret Matki Bożej, klęczy - co pokazuje jego pokorę. Ale twarz nie jest obliczem człowieka rozmodlonego. Łukasz - artysta patrzy na Maryję z uwagą i wnikliwością, stara się zgłębić to, co widzi, by jak najlepiej oddać to w swej twórczości.

Maryja nie zwraca na niego uwagi. Karmi piersią swego Syna, z matczyną czułością skupia się na tej czynności. Van der Weyden zdaje się sugerować, że tak naprawdę, choć Ewangelista i Madonna są namalowani obok siebie, to w rzeczywistości w pokoju jest tylko Ona z Dzieciątkiem, a on studiuje jej macierzyństwo z oddali, obecny tylko swymi myślami. W tle pojawia się zresztą współczesny artyście krajobraz - anonimowe niderlandzkie miasteczko. Łukasz - van der Weyden maluje Matkę Bożą, by pokazać ją ludziom sobie współczesnym. Obraz istnieje w czterech wersjach, przechowywanych w muzeach w Bostonie, Sankt Petersburgu, Monachium i Brugii.

Leszek Śliwa

Tygodnik Katolicki "Gość Niedzielny" Nr 42 - 15 października 2006r.

góra

<< do w ramach
.